تعیین خصوصیات مولکولی تعدادی از جدایه های ایرانی ویروس v سیب زمینی

ویروس v سیب زمینی (pvv) از جنس پوتی ویروس بوده و یکی از سه پوتی ویروس مهم آلوده کننده سیب زمینی در اروپا می باشد، اما مطالعات مولکولی کمی بر روی این ویروس انجام گردیده است. علی رغم کشت وسیع رقم های سیب زمینی در ایران، ارزیابی مشخصی نسبت به آلودگی ارقام مختلف به pvv انجام نگردیده است. به منظور شناسایی، تعیین پراکنش و برخی از مشخصات مولکولی جدایه های ایرانی این ویروس، طی فصول زراعی سال های1389 لغایت 1391 از مزارع سیب زمینی استان های کرمان، هرمزگان، اصفهان، فارس، همدان، اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و خراسان شمالی تعداد 1189 نمونه گیاهی دارای علائم ویروسی نمونه برداری به عمل آمد. جهت تشخیص آلودگی ویروسی نسبت به pvv از آزمون ساندویچ دو طرفه الایزا استفاده گردید. نتایج به دست آمده از این آزمون بیانگر گسترش بسیار محدود ویروس در ارقام مختلف سیب زمینی به جز رقم بومی زردی در استان کرمان می باشد. به نحوی که از میان 181 نمونه گیاه سیب زمینی رقم زردی جمع آوری شده از منطقه دشت خاک شهرستان زرند تعداد 26 نمونه آلودگی به pvv را نشان دادند. علائم pvv برروی این رقم بومی به صورت تاولی شدن سطح برگها و موزائیک شدید بود. دلیل این آلودگی بالا نسبت به pvv در این منطقه می تواند کشت رقم بومی زردی و حساسیت بالای این رقم به pvvباشد. به منظور مطالعات مولکولی وتعیین جایگاه تکاملی جدایه های ایرانیpvv چهار جدایه از این ویروس انتخاب و آر ان ای کل از گیاه آلوده جداسازی و مورد مطالعات مولکولی قرار گرفت. بر پایه دندروگرام رسم شده جدایه-های مورد بررسی در سه گروه فیلوژنتیکی قرار گرفته که گروه i شامل جدایه های گزارش شده از کشورهای اروپایی و گروه iii شامل دو جدایه از کشور پرو می باشد. تمامی جدایه-های ایرانیpvv از دیگر جدایه های گزارش شده در دنیا مجزا گشته و گروه فیلوژنتیکیii را تشکیل دادند. همچنین بر پایه درخت فیلوژنتیکی رسم شده بر اساس توالی ژن p1 جدایه ایرانیker.lal.p و دیگر جدایه های موجود در بانک ژن، جدایه هایpvv به دو گروه اصلیi و ii تقسیم می گردند در گروه ii فقط جدایه هایpa1.1 و pa1.0 از کشور پرو قرار می گیرند، که از جدایه های اروپایی گروه i مجزا می گردند. جدایه ایرانی ker.lal.p نیز از دیگر جدایه های موجود مجزا می گردد. با توجه به نتایج بدست آمده جدایه های اروپایی و پرو pvv بر پایه بررسی هر کدام از ژن هایcp و p1 در دو گروه مجزا قرار می گیرند و جدایه-های ایرانی نیز از دیگر جدایه ها مجزا می گردند. این گروه بندی جغرافیایی بیانگر آن است، که جابجایی های بین قاره ای مواد گیاهی یا ناقلین ویروسی آلوده به pvv اهمیت زیادی در گسترش این ویروس در سراسر جهان نداشته است. نتایج این بررسی بیانگر آنست که pvv دارای انتشار محدودی در ارقام تجاری سیب زمینی در مزارع ایران می باشد. با این وجود، یک رقم محلی با آلودگی بالا نسبت به pvv ردیابی گردید. دلیل آلودگی پائین ارقام تجاری سیب زمینی به pvv در ایران احتمالا می تواند وجود ژن های مقاوم علیه این ویروس و عدم وجود این ژن ها در رقم بومی زردی و در نتیجه آلودگی بالای این رقم باشد، که این موضوع نیاز به بررسی های بیشتر و تکمیلی دارد.